‘Het gebouw wordt duurzaam, energieneutraal en zoveel mogelijk circulair uitgevoerd.’

De bouw van projecten in onze omgeving volgen wij graag.
Wat kunnen wij daarvan leren? Waarom ziet een gebouw er goed uit? Of waarom niet?

In Utrecht volgt Shai bijvoorbeeld de bouw van een nieuwe kleedruimte van de plaatselijke voetbalvereniging.

‘Het gebouw wordt duurzaam, energieneutraal en zoveel mogelijk circulair uitgevoerd.’ Deze tekst staat op het bouwbord naast het bouwterrein.

Maar is zoveel mogelijk wel goed genoeg?

Betonblokken en veel elementen die aan elkaar worden gestort met beton.

Shai: ‘Ik vind het interessant om bij bouwprojecten te kijken, zeker als er wordt aangekondigd dat het om duurzame of circulaire bouw gaat. Helaas lijkt het er in dit geval op, dat er de laatste 20 jaar niet veel is veranderd in de bouw. Ik zie nog steeds betonblokken, kalkzandsteen en veel elementen die aan elkaar worden gestort met beton. Dat ziet er niet erg circulair uit. Stalen balken die aan de betonvloeren worden vastgestort kun je niet zomaar uit elkaar halen. In het onderstaande filmpje kun je het gevolg hiervan zien als zo’n gebouw gesloopt moet worden. Het lijkt erop dat er vaker sprake is van “Greenwashing” dan van echt duurzaam bouwen…’

Kort filmpje over het slopen van een kantoorgebouw door een ‘Mechanische Dinosaurus’.

Uitdaging

Op de site van het adviesbureau dat betrokken is bij de bouw van de kleedruimte staat:

De grote uitdaging van dit project is om binnen de grenzen van het terrein en het budget, een all-electric, circulair en energie-neutraal gebouw te realiseren. Circulair betekent onder meer zoveel mogelijk gebruik maken van de materialen uit bestaande bouw of het toepassen van nieuwe constructies en materialen welke in de toekomst eenvoudig hergebruikt kunnen worden.

Shai: ‘Precies die uitdaging is wat in de bouw vaak wordt gebruikt als excuus om zich bij voorbaat in te dekken voor commentaar als het niet lukt. “We wilden wel duurzaam bouwen, maar het budget was niet toereikend, of de aannemer wilde er niet in mee…” Vaak worden er dan termen gebruikt als bijna-energieneutraal of staat er “Zoveel mogelijk circulair of biobased”. Maar zoveel mogelijk is niet goed genoeg.’

Voor het slopen van een gebouw met een betonnen constructie is veel geweld nodig.

Duurzaam gaat niet alleen over durability

Het woord duurzaam wordt nogal eens verward met het Engelse woord durability. Als je een betonnen bunker bouwt, blijft die misschien wel 500 jaar staan. Dat zegt iets over de levensduur, maar hoeft nog niet duurzaam te zijn. Met duurzaam bedoelen wij sustainable: het effect op het milieu en op de bewoners/gebruikers van het gebouw, de grondstoffen die worden gebruikt en de circulariteit.

‘Greenwashen’ betekent dat je aankondigt dat je duurzaam gaat bouwen maar in de praktijk wordt er niets aan de bedrijfsvoering veranderd. De mentaliteit van het bedrijf verandert niet en er worden nog steeds dezelfde bouwmaterialen gebruikt en dezelfde bouwmethode toegepast.

Shai: ‘Greenwashing leidt tot wantrouwen én bezorgt echt duurzaam bouwen een slechte naam, als de beloofde prestaties van gebouwen tegenvallen. Niet zo lang geleden was een bericht in het nieuws over producten die worden verkocht als biologisch, maar die met kunstmest worden geteeld en vol zitten met gif. Deze praktijken komen toch op een bepaald moment uit. Iedereen krijgt daar last van: de boeren die echt op een ecologische manier werken, de consumenten die bewust ecologische producten willen kopen en de winkels die ecologische producten verkopen. De consumenten verliezen hun vertrouwen omdat ze niet meer weten wie ze kunnen vertrouwen.’

Een ecologische vakantiewoning met een lichtgewicht constructie van houten balken voor de wanden en het dak. Het ‘skelet’ heeft alleen ‘botten’ waar die voor de constructie nodig zijn.

Uitwisseling

NarrativA nodigt de gemeente, adviesbureaus, andere ontwerpers en bouwbedrijven graag uit om hun ideeën over duurzaamheid met ons uit te wisselen.

Shai: ‘Misschien zien wij het verkeerd en hebben deze partijen wel goede en mooie ideeën over hun projecten. Ze zijn van harte welkom. Wij zijn benieuwd naar de uitleg waarom hun gebouw wel duurzaam en circulair is. Wij begrijpen ook dat het niet altijd lukt om alle ambities te realiseren. Traditioneel bouwen is vaak de goedkoopste en de meest bekende manier van bouwen. Zoals het bekende spreekwoord: ‘Wat een boer niet kent dat vreet hij niet’ en dat is lastig te veranderen…

Wij weten ook hoe het wel kan en op deze manier ontwerpen en bouwen wij meer dan 10 jaar. Wij laten graag zien dat duurzaam bouwen met ecologische materialen niet ingewikkeld en per se duurder hoeft te zijn.’