Aan de rand van het dorp Bunschoten, bevindt zich op het platteland, een oase van rust en inspiratie.

Boer Jan en zijn Maaike zijn ruim 30 jaar geleden begonnen met hun bijzondere boerderij: de Eemlandhoeve. Het familiebedrijf zet zich in om de burger en de boer weer te verbinden, met als doel duurzaamheid.

Jan was nooit een ‘normale’ boer. Hij heeft een bron van ideeën in zich en al vroeg maakte hij de keuze om geen intensieve en grote boer te worden, maar een brede boer. Zijn wens is om burger & boer, stad & platteland en schepper & schepping aan elkaar te verbinden. Deze missie heeft hij door de jaren heen op verschillende manieren uitgewerkt.

Vele gezichten onder één dak

De Eemlandhoeve is een levendige boerderij met Blonde d’Aquitaine koeien, een ruime moestuin en een breed ecologisch erf. Dit is de basis waarop meerdere functies zoals zorg, educatie, streekproducten, vergaderen, vieren, ambachtelijke activiteiten en sociale functies een plaats hebben.

Nu was het tijd om de droom van jaren geleden, een natuurobservatorium, te verwezenlijken. Jan heeft daarvoor al veel voorwerk gedaan. Zo heeft hij ervoor gezorgd dat de locatie voor het observatorium in het bestemmingsplan werd opgenomen. Wij konden als architect dus meteen aan de slag met het bedenken van het concept voor deze bijzondere plek. Het schetsontwerp is met veel enthousiasme ontvangen door het hele team. Vervolgens is het gebouw verder ontwikkeld in een voorlopig ontwerp en later naar het definitief ontwerp.

Uitzicht over de Eemvallei

De omgevingsvergunning is rond en het resultaat mag er zijn!
Zoals te zien op de artist’s impression hierboven, wordt het een bijeenkomstgebouw met een uitzichtpunt. Vanaf dit punt heb je zicht over de levendige boerderij en het prachtige landschap.

Hoogtekaart waar je ziet dat de Eemvallei een soort trechter vormt tussen de Utrechtse Heuvelrug (links) en de Hoge Veluwe (rechts).

Bunschoten-Spakenburg is gesitueerd in de delta van de rivier de Eem, tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe, zoals te zien is op de hoogtekaart hierboven. Kenmerkend aan het agrarische laagveengebied is dat er weinig hoogteverschil is in de vallei. Hierdoor kun je met relatief weinig gebouwhoogte de mooiste vergezichten bereikbaar maken. Het natuurobservatorium in de Eemlandhoeve past goed in deze omgeving en geeft de bezoekers een mooi overzicht over de omringende natuur in het laagveengebied, het stroomgebied van de rivier de Eem en de streek het Eemland.

Vorm en techniek gebaseerd op natuurlijke principes

Het natuurobservatorium is ontworpen aan de hand van ecologisch en biofilisch gedachtengoed. Geïnspireerd door de natuur met uiteraard natuurlijke technieken en bouwmaterialen. De vorm van het ontwerp doet denken aan een paddenstoel met plaatjes. De uitdaging was om de organische vorm van het gebouw op een eenvoudig stramien te krijgen, zodat het redelijk makkelijk en goedkoop met de gemeenschap te bouwen is.

De hoofddraagconstructie is van hout ingevuld en beschermd door kalkhennep in situ (gestort op locatie). Een mengsel van hennepscheven en kalk is geen uitvinding van de laatste jaren. Er zijn bekende voorbeelden uit de 6de eeuw zoals de grotten van Ellora in India. In de laatste jaren worden de voordelen van biobased bouwen opnieuw ‘ontdekt’ en gewaardeerd. Bouwen met kalkhennep heeft door deze ontwikkeling ook een boost gekregen en wordt steeds meer toegepast, zowel in situ als in blokken.

Een mengsel van de hennepscheven (het houtachtige gedeelte van de hennepplant), kalk, en water vormt het kalkhennep bouwmateriaal. 

Door de organische vorm van het gebouw en het feit dat het vooral door vrijwilligers gebouwd zal worden, met de hulp van een aannemer met veel ervaring op dit gebied, is gestort kalkhennep een uitermate geschikt bouwmateriaal. De dikke buitenwanden zorgen voor een bijzonder hoge isolatiewaarde en een uitstekende hittebescherming met een lange faseverschuiving (video: uitleg isolatie en faseverschuiving). Een kalkstuc afwerklaag zal de buitengevel beschermen tegen weersinvloeden. Leemstuc aan de binnenkant zal het plaatje compleet maken. Het wordt een dampopen constructie met een fijn evenwichtig binnenklimaat en een prachtige natuurlijke uitstraling. Het gebouw is op hoog niveau brandveilig. Kalkhennep biedt namelijk een goede bescherming voor de houten hoofddraagconstructie. De gelamineerde houtconstructie die wel in het zicht blijft is overgedimensioneerd zodat het in geval van brand, niet zal bezwijken.

Opgaan in de vallei

Het uitzichtpunt is te bereiken via de brede ronde binnentrap in de kern van het gebouw of via een buitentrap. Het dak heeft een royaal overstek die de buitenwanden beschermt tegen neerslag en zorgt voor voldoende schaduw in de zomermaanden. Het groene dak is bekleed met verschillende sedum vetplanten, kruiden en veldbloemen. Dit groendak zorgt voor extra biodiversiteit in strijd tegen de wereldwijde bijen- en vlindersterfte. Daarnaast biedt het groendak extra isolatie tegen de warmte zomerzon. Natuurlijk past een groendak helemaal thuis bij het natuurobservatorium. Vanuit het panoramisch uitzicht valt het dak samen met de omgeving tot één groene oase, alsof je op een heuvel in het landschap staat.

Doorsnede door het trappenhuis en de grote zaal. Vanaf het uitzichtpunt valt het dak optisch weg in de omgeving.

Het gaat nog even duren tot de schop in de grond gaat voor het natuurobservatorium. Op het moment dat wij zo ver zijn, zullen wij jullie ongetwijfeld op de hoogte brengen!

Ontvang je nog niet onze maandelijks update over bestaande en nieuwe projecten, of een kijkje in de keuken van ons architectenbureau?
Laat je inspireren tot het creëren van jouw eigen biobased en biofilisch gebouw!