Houten woning in de polder
De opdracht
Ontwerp een compacte, toekomstbestendige, ecologische woning met twee werkruimtes en een wc met uitzicht.
Uitzicht over de polder
De woning staat in een veenweidelandschap en wordt omringd door weidevogelgebied. Vanaf het kavel is in drie richtingen vrij uitzicht over de weilanden. Aan de oostkant van het kavel staat een geriefhoutbosje. Dit soort bosjes zie je vaker naast boerderijen en werden vroeger gebruikt als kaphout, om te verkopen, of om de kachel mee te stoken.
Zongericht – passieve zonne-energie
De woning is ontworpen gericht op de zon en het uitzicht door veel en grote ramen in de oost- en zuidgevel. Zo is het in de koudere maanden van het jaar ook lekker warm in de woning zonder dat de opdrachtgevers veel moeten stoken. Bij het gebruik van passieve zonne-energie is goede isolatie van de woning en zonwering in de zomer belangrijk. Het overstekende dak van de veranda op het zuiden houdt de zon in de zomer tegen en geeft beschutting op het terras. Door de lage stand van de zon in de winter schijnt de zon in de winter wel naar binnen. Natuurlijke zonwering is er van het bosje aan de oostkant van de woning. Door de dakramen komt ook veel zonlicht binnen. De dakramen op de zuidkant hebben buitenzonwering om in de zomer de warmte buiten te houden. De slaapkamer op de verdieping heeft een raam op het westen met een elektrisch bedienbaar verduisteringsgordijn, zodat het bij lange dagen in de zomer goed donker gemaakt kan worden.
Trap met organische vorm
Door de vierkante vorm is de woning efficiënt en gebruiksvriendelijk ingedeeld. Als contrast heeft de trap een meer organische vorm gekregen. De trap waaiert naar beneden in ronde vormen uit. Bij het binnenkomen van het huis is dat het eerste waar je oog op valt. De trap is niet alleen opvallend, maar ook heel handig in gebruik. Door de grote ronde treden loop je heel makkelijk vanuit de woonkamer naar boven.
Compact en toekomstbestendig
Op de begane grond zijn een werkkamer, woonkamer en een keuken met aparte bijkeuken. Een slaapkamer met eigen badkamer op de begane grond maakt de woning toekomstbestendig. Door het lage dak ziet de woning er van buiten compact uit, maar het vele licht dat binnenkomt en de dubbelhoge ruimte bij de eettafel zorgen dat de woning binnen ruim aanvoelt. De hoogte wordt benadrukt door een grote hangende lamp en de hangende planten aan de rand van de vide. Via de vide is er contact met de woonkamer en de werkplek op de verdieping.
De badkamer op de verdieping heeft een binnenraam, waardoor je via de vide en de hoge buitenramen uitzicht hebt op de polder. Een wc met uitzicht.
Veranda op het zuiden
Op het zuiden is een veranda. Het overstekende dak zorgt voor beschutting tegen regen en zon. Het dak heeft op verzoek van de opdrachtgevers geen goot gekregen, zodat ze bij flinke regen kunnen genieten van het vallende water van het dak. Een brede grindstrook zorgt voor het afvoeren van het water. Het terras is van bamboe planken. Deze zijn gemaakt van in elkaar geperste, thermisch behandelde bamboe strips. De planken hebben de hoogste duurzaamheidsklasse en zijn CO2-neutraal.
Warmtepomp en balansventilatie
Omdat de woning heel goed is geïsoleerd, goed luchtdicht is en de warmte van de zon benut, is er minder capaciteit nodig voor verwarming en koeling. Een lucht/water warmtepomp in combinatie met balansventilatie met warmte terugwinning (WTW) zorgt voor warm water en verse lucht. De woning wordt verwarmd of licht gekoeld met vloerverwarming en door toevoer van lucht kan de woning extra verwarmd of gekoeld worden. Een kast naast de voordeur is voldoende voor de compacte installatie. Een stille buitenunit haalt warmte uit de buitenlucht. De woning kan na warme zomerdagen op een passieve manier worden gekoeld, met zogenaamde zomernachtventilatie. Door ramen beneden en dakramen boven de vide en de trap open te zetten ontstaat een natuurlijke trek van warme lucht het huis uit. Zonnepanelen op de schuur leveren het huis voldoende stroom.
Ecologische materialen: hout, cellulose en vlas
De woning is bijna volledig van hout. Alleen de begane grond is van beton en de dakpannen van gebakken klei. Alle wanden, de verdiepingsvloer en het dak zijn gemaakt van houtskeletbouw (HSB). De houten frames van de buitenwanden zijn gevuld met cellulose isolatie, gemaakt van papiervlokken uit gerecycled krantenpapier. Aan de buitenkant van de houten frames is een extra laag isolatie van houtvezel aangebracht en in een extra laag isolatie van houtvezel aan de binnenkant lopen diverse leidingen. Het dak is geïsoleerd met vlas en ook in de verdiepingsvloer zit voor geluidsisolatie een laag isolatie van vlas.
projectgegevens
opdrachtgever: particulier
jaar: 2022
oppervlakte: 187 m² (bruto vloeroppervlak), 117 m² (gebruiksoppervlak)
project architect: Shai van Vlijmen
project team: Christiaan Gombert, Roanne van Heijst, Noelle Huissen, Yoeri Wolffenbuttel, Kay Witlam, Marìa Belèn Miranda
aannemer: Bouwbedrijf van Engen
constructeur: Richard Fielt – B2CO
adviseur energie en binnenklimaat: Jan Geets – BCD Advies
installateur: H2O installatiegroep
fotograaf: John Lewis Marshall en Marcus Koppen
gevelafwerking: Foreco WaxedWood
kozijnen: Timmerfabriek Van Schaik
Vraag hiernaast de projectdocumentatie aan.
Ongeveer één keer per maand ontvang je een e-mail met informatie over interessante blogberichten, lopende projecten, of lezingen. Als de e-mails niet meer wilt ontvangen, kun je je altijd uitschrijven via de link onderaan iedere e-mail. Wij hopen uiteraard dat wij je mogen inspireren om jouw droomhuis te kunnen bouwen!
Ervaring van de opdrachtgevers
‘Shai is super blauw!’
‘Ken je die communicatiestijlen? Shai is duidelijk blauw: super gestructureerd, een pietje precies. Hij is altijd stipt op tijd. Als je een overleg in gaat, hebben de meeste mensen een paar minuten nodig voor prietpraat, maar Shai komt binnen zes seconden to-the-point.’ Michel vertelt het lachend, duidelijk gecharmeerd van de aanpak van NarrativA architecten. Zijn vrouw Sara vult aan: ‘Die gestructureerdheid van Shai heeft de doorslag gegeven in ons beslissingsproces voor een architect. We hadden op internet gezocht op zoektermen als ecologische woning, duurzaamheid, houtskeletbouw. Daarmee vonden we een lijst van architecten. Vervolgens hebben we op de websites naar de type woningen gekeken en vijf architecten benaderd waarvan de huizen ons het meest aanspraken. De projecten op de site van Shai zijn stuk voor stuk mooi. Er zit een soort eenvoud in zijn ontwerpen, maar hij doet geen concessies aan de kwaliteit van het materiaal.’ Michel vervolgt: ‘Daarna zijn we het gesprek aangegaan. Uiteindelijk spande het om twee architecten, die elkaar ook nog eens kenden. We hebben voor Shai gekozen omdat we aan zijn offerte konden zien hoe gestructureerd hij werkt. Zo zorgvuldig in stappen uitgewerkt. Er zat een logica achter. Hoe minder vragen een offerte oproept, hoe meer dat zegt over het architectenbureau.’’Shai is super blauw!’
Michel en Sara kochten een weiland in het Groene Hart en hun wens was daarop een ecologische woning te bouwen. In verband met duurzaamheid wenste Sara houtskeletbouw en ze wilden beiden graag nul op de meter en van het gas af. Michel: ‘Shai komt op mij over als een purist als het gaat om duurzaam bouwen. Dat vind ik boeiend, het houdt de discussie scherp. Onze eisen waren minder streng dan die van hem. Ik vond het heel leuk dat we als eerste opdracht van NarrativA een programma van eisen en een moodboard moesten maken. Harde eisen kun je aangeven. Sara wilde bijvoorbeeld een vide, ik een veranda en een studeerkamer. Maar door het moodboard te maken en allerlei sfeerbeelden te bekijken, kregen we een idee van hoe het eruit zou kunnen komen te zien. Zo begon ons eigen én ons collectieve beeld zich te vormen.’ Sara lacht: ‘Michel en ik hadden verschillende ideeën, we moesten naar elkaar toegroeien, anders zouden we twee huizen moeten laten bouwen.’
‘Shai, Sara en ik vulden elkaar ook mooi aan,’ vertelt Michel. ‘Shai bracht ons op ideeën, maar wij hem soms ook. Het is fijn dat we onze creativiteit bij hem kwijt kunnen. Sara en ik zijn erg op de natuur gesteld en een grote wens was om de natuur ook binnen in ons huis te halen. Ons huis wordt zodanig gebouwd dat het binnen het landschap past. Zo krijgt onze trap rondingen, zoals je ook bij waterpartijen ziet.
De inrichting moet dezelfde rust uitstralen dan wanneer je buiten staat.’ Sara: ‘Wij worden er helemaal gelukkig van dat we straks horizonnen gaan zien. Dat wordt mogelijk door de veranda en de raampartijen. Buiten is binnen en binnen is buiten. We kunnen straks heel gerieflijk binnen zitten en ons toch buiten voelen.’ Michel vertelt enthousiast: ‘De vorm en positie van het huis is helemaal berekend op de stand van de zon en het zicht dat we hebben. Dat was een wens, maar dat dat zó precies berekend kan worden, daar hadden we geen weet van. Onze veranda bijvoorbeeld, is zo gebouwd dat je in de zomer in de schaduw kunt zitten en dat de zon er in de winter net onderdoor schijnt, zodat ze het huis opwarmt. Dat vind ik heel mooi!’
Tot nu toe verloopt alles soepel. De vergunningen zijn door de gemeente zeer snel verleend, Michel en Sara voorzien dat de eerste heipalen in februari 2022 de grond in gaan. Toch hebben ze wel wat concessies moeten doen aan hun programma van eisen. Michel: ‘We wilden eigenlijk kleiner gaan wonen, nu de kinderen het huis uit zijn. Alleen toen onze wensen allemaal op tafel kwamen liggen, werd het huis steeds groter. Je komt dan in een soort tunnelvisie terecht waardoor je niet meer ziet dat het ook anders kan. Doordat de prijzen in de bouw enorm gestegen zijn de afgelopen tijd, bleek de prijsindicatie die Shai ons had gegeven niet adequaat te zijn. Uiteindelijk hebben we het oorspronkelijk ontwerp dus aan moeten passen en ons toekomstig huis moeten verkleinen. Maar grappig genoeg werd het ontwerp door de bezuinigingsronde beter.’ Michel moest ook onder ogen zien dat zijn eigen inschatting van de duur van ontwerp en de bouw niet reëel was. ‘Ik dacht dat het vanaf de start van het ontwerp een jaar zou duren tot ons huis zou zijn gebouwd. Shai heeft heel diplomatiek vanaf het begin af aan duidelijk gemaakt dat we er wel een jaar extra bij mochten rekenen. Ook had ik onderschat hoeveel beslissingen je moet nemen als je een huis gaat bouwen. Sara en ik hebben allebei een fulltime baan en hebben daarom besloten om Shai ook de directievoering te laten doen. We hebben onze handen al vol aan alle beslissingen die er nu liggen. We hebben er alle vertrouwen in dat Shai ook dit kundig gaat doen, in samenwerking met de aannemer waar hij vaker zijn project mee uitvoert (Bouwbedrijf Van Engen, red.).’
Michel raadt iedereen die een ecologisch huis wil bouwen aan om van te voren te bedenken waar je goed in bent en vooral waar je niet goed in bent. ‘De architect en jij moeten elkaar aanvullen, niet in de weg lopen. Het is een ontzettend leuk proces om door te maken. Voor een deel een creatief proces, bijna als een schilderij dat je samen op aan het zetten bent. Eerst zet je de contouren neer, daarna ga je kleur aanbrengen. Dan kijk je of je er meer gevoel en sfeer in kunt leggen. In samenspraak met de architect zijn er zoveel nieuwe mogelijkheden om te ontdekken. Wij vinden de samenwerking heel prettig.’
Sara en Michel*
* in verband met hun privacy zijn de gebruikte namen niet de echte namen van de opdrachtgevers
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Maandelijks ontvang je onze update over bestaande en nieuwe projecten. Zo krijg je een kijkje in de keuken van ons architectenbureau. Laat je inspireren tot het creëren van jouw droomhuis!